Szczęki hamulcowe, obok bębnów hamulcowych, rozpieraczy szczęk i sprężyn rozpierających, składają się na układ hamulców bębnowych. Hamulce bębnowe odróżniają się od hamulców tarczowych tym, że wchodzące w ich skład elementy cierne nie wymagają tak częstej wymiany. Dzięki innym rozwiązaniom konstrukcyjnym, bębny oraz szczęki hamulcowe podlegają w czasie eksploatacji mniejszym obciążeniom, niż odpowiadające im tarcze i klocki hamulcowe.
Awarie i eksploatacja szczęk hamulcowych
Okresowe kontrole układu hamulcowego są niezwykle istotne nie tylko z punktu widzenia bezpieczeństwa, ale i przepisów określających zasady dopuszczania pojazdu do ruchu. Brak regularnych kontroli może sprawić, że o awarii hamulców dowiemy się dopiero podczas przeglądu technicznego, a niesprawne hamulce wykluczają pozytywne przejście takowego.
Czynnikami, które w największym stopniu przyczyniają się do awarii szczęk hamulcowych są:
Nieprawidłowa eksploatacja.
Niewłaściwy montaż.
Słaba jakość zastosowanych części.
Problemy z hamulcami bębnowymi mogą również wynikać ze spadku ciśnienia w układzie hamulcowym, wadliwego działania systemu ABS lub też z uszkodzeń zaworów sterujących, hamulcowych czy z nieszczelności cylinderka hamulcowego.
Wymiana szczęk hamulcowych
Wymiana szczęk hamulcowych nie jest zadaniem trudnym. W ramach przygotowania do niej, należy ustawić samochód na płaskiej powierzchni, unieść auto na podnośniku i odkręcić koło. W celu zdjęcia bębna hamulcowego, zwykle trzeba użyć młotka i odrdzewiacza. Po zdjęciu bębna odpinamy szczeki hamulcowe, a w ich miejsce wstawiamy nowe. Całość składamy z powrotem i montujemy na swoim miejscu.
Proces wymiany szczęk hamulcowych zaczynamy od zdjęcia koła oraz bębna. Następnie wyjmujemy zawleczki ze starych szczęk, później wyjmujemy sprężyny z samoregulatorem, a na koniec odpinamy je od linki hamulca ręczne i wyjmujemy. Przed założeniem nowych szczęk pamiętajmy o dokładnym oczyszczeniu wnętrza naszego bębna hamulcowego. W przypadku montażu postępujemy w odwrotnej kolejności. Pamiętajmy tylko o odpowiednim ustawieniu samoregulatora, powinien się znajdować dokładnie w tym samym miejscu, co przed wymianą.
Głównym zadaniem samoregulatora szczęk hamulcowych jest regulowanie odległości szczęk hamulcowych od bębna. Wraz ze zużyciem powierzchni szczęk oraz bębna odległość między tymi dwoma elementami może się zwiększać. Tutaj z pomocą przychodzi samoregulator, który dba o to, by szczęki nie odsuwały się zbyt daleko od bębna. Mimo że zasada działania i cel regulatora w hamulcach bębnowych wydaje się prosty, to jego budowa już taka nie jest. Opiera się na sprężynie, która wraz z rozsuwaniem się szczęk coraz bardziej na nie napiera, dzięki czemu spełnia on swoją funkcję.
Koszt zakupu samych szczęk hamulcowych waha się w granicach 100, do nawet 300 złotych. Wszystko zależy od tego, do jakiego samochodu dane szczęki są przeznaczone. W przypadku mniejszych aut ich wytrzymałość może być mniejsza, przez co będą one tańsze. Dawniej hamulce bębnowe trafiały do niemalże wszystkich samochodów, nawet tych o większej masie oraz mocy. Do takich aut szczęki hamulcowe muszą być znacznie bardziej wytrzymałe, przez co koszt ich zakupu również rośnie.
Głównym objawem zużycia szczęk hamulcowych jest osłabienie siły hamowania oraz gorsza reakcja układu na wciśnięcie pedału hamulca. Im cieńsza jest warstwa okładziny na szczękach, tym jakość hamowania jest gorsza. W przypadku skrajnego zużycia okładzin możemy mieć również do czynienia z przykrymi dźwiękami dochodzącymi ze strony bębnów podczas hamowania. Podobnie jak w przypadku klocków hamulcowych, jeśli okładzina zostanie zużyta całkowicie, to tarcie przeniesie się na samą szczękę, która wykonana jest z metalu.
Wybierając szczęki hamulcowe do swojego samochodu, warto zwrócić uwagę na to, czy to jest produkt dedykowany do konkretnie tego modelu, rocznika oraz wersji wyposażenia. Czasem zdarzało się, że hamulce bębnowe nieznacznie różniły się między sobą w zależności od wersji danego samochodu. W takim przypadku może okazać się, że zakupione części, mimo iż dedykowane do tego modelu to mogą okazać się niewłaściwe dla naszego samochodu. Warto na to zwracać szczególną uwagę, ponieważ źle dobrane szczęki mogą zużyć się w bardzo krótkim czasie, a przy tym powodować różne problemy, np. przegrzewanie się hamulców lub słabsza siła hamowania.