Cofanie licznika, czyli jak nie paść ofiarą przestępstwa? Jak sprawdzić, czy samochód nie był “kręcony”?

Od 25 maja 2019 roku zmiana wskazań licznika samochodu, ingerencja w prawidłowość pomiaru oraz zlecenie innej osobie dokonania zmiany wskazań licznika lub ingerencji w prawidłowość pomiaru jest przestępstwem w rozumieniu polskiego prawa. Od 1 stycznia 2020 r. policja ma prawo podczas kontroli drogowej skontrolować stan licznika samochodu. Za jego cofnięcie grozi od 3 miesięcy do 5 lat pozbawienia wolności. Problem kręcenia liczników dotyczy przede wszystkim aut sprzedawanych na rynku wtórnym. Jak sprawdzić, czy licznik w samochodzie nie został zmanipulowany?

Cofanie licznika jest przestępstwem!

Od 1 stycznia 2020 r. zgodnie z art. 306a kodeksu karnego, zmiana stanu drogomierza (licznika) pojazdu jest przestępstwem. Grozi za nie kara pozbawienia wolności od 3 miesięcy do nawet 5 lat. Odpowiedzialność karna dotyczy zarówno osoby fizycznie cofającej licznik (np. mechanik samochodowy), jak i zleceniodawcy takiego procederu (np. nieuczciwy sprzedawca).

Samo wykrycie podczas kontroli drogowej cofnięcia licznika samochodowego nie jest równoznaczne z automatycznym uznaniem winy właściciela pojazdu. Sprawa jest w pierwszej kolejności przekazywana do wydziału dochodzeniowo-śledczego, który ma za zadanie ustalić okoliczności, w jakich doszło do przekręcenia drogomierza. Jeżeli właściciel auta dokonał tego procederu samodzielnie lub zlecił go innej osobie, wówczas postawione mu zostaną zarzuty karne.

Jak nie dać się oszukać na cofaniu licznika?

Każdy kierowca, który myśli o zakupie używanego samochodu, zwłaszcza sprowadzanego zza granicy, powinien najpierw gruntownie sprawdzić całą historię danego pojazdu, w tym również jego realny przebieg. Ma on w tym celu do dyspozycji kilka godnych zaufania narzędzi oraz możliwości.

Po pierwsze, sprawdź stan licznika w CEPiK.

Prawdziwy stan licznika można skontrolować np. w Centralnej Ewidencji Pojazdów i Kierowców (CEPiK). System ten gromadzi informacje pochodzące m.in. z wydziałów komunikacji, od ubezpieczycieli, ze stacji kontrolnych, policji czy Inspekcji Ruchu Drogowego na temat wszystkich użytkowanych samochodów. Wchodząc na stronę www.historiapojazdu.gov.pl należy wpisać kluczowe dane z dowodu rejestracyjnego konkretnego pojazdu, w tym np.:

• numer rejestracyjny
• numer VIN
• datę pierwszej rejestracji

Po chwili system udostępni całą historię sprawdzanego auta, od chwili opuszczenia przez niego fabryki i pierwszej rejestracji, po chwilę obecną. W przypadku samochodów sprowadzanych zza granicy warto skorzystać z zakładki „dane zagraniczne”, w której udostępniane są informacje z zewnętrznych, poza krajowych baz danych.

„Obecnie w CEPiK, w zakładce „Historia Pojazdu”, można sprawdzić datę wymiany drogomierza (licznika), a także otrzymać informację, kiedy został wykonany ostatni odczyt urządzenia wraz ze stanem oraz przyczyną jego wymiany.”

Dzięki systemowi CEPiK można szybko i łatwo skontrolować dany pojazd, unikając tym samym oszustwa związanego z cofaniem licznika. W usłudze „Historia Pojazdu” można sprawdzić nie tylko ostatni przebieg spisany przy badaniu technicznym na Stacji Kontroli Pojazdów. Nowa funkcja umożliwia również zapoznanie się ze stanem drogomierza odnotowanym np. podczas kontroli drogowej.

Po drugie, bazy producentów ASO.

Sprawdzając samochód o dużej wartości, warto zwrócić się o stosowne informacje do Autoryzowanej Stacji Obsługi (ASO). Zazwyczaj nie ma żadnego problemu z uzyskaniem odpowiednich danych na temat auta. Trzeba jedynie podać jego numer VIN. Należy jednak pamiętać, że taka metoda nie zawsze może przedstawiać pełną historię samochodu. Przykładowo, jeśli pojazd ma 10 lat, a od 3 lat nie był serwisowany w ASO, wówczas dane mogą być niewiarygodne.

„Rekordzista przyłapany przez policję cofnął licznik w samochodzie o 1,3 mln km!”

Po trzecie, oględziny samochodu na własną rękę.

Osoby znające się na motoryzacji i samochodach są w stanie samodzielnie ocenić możliwy przebieg auta biorąc wyłącznie pod uwagę zużycie jego konkretnych elementów. Wszelkiego rodzaju przetarcia na kierownicy lub drążku zmiany biegów, a nawet uszkodzenia tapicerki foteli w zestawieniu z nierealnie niskim przebiegiem mogą świadczyć, że licznik był kręcony. Należy jednak pamiętać, że jest to jedynie swoista podpowiedź, sygnał alarmowy, a pewnik. Dodatkowo, należy sugerować się takimi wskazaniami wyłącznie, gdy stan licznika mocno odbiega od ogólnego stanu technicznego pojazdu.

Po czwarte, zdobądź odpowiednie zaświadczenia.

Do uzyskania wiedzy o realnym przebiegu samochodu, szczególnie tego sprowadzanego zza granicy, mogą posłużyć zaświadczenia o odbytym przeglądzie w zagranicznej stacji kontroli pojazdów. Wydawanie takiego dokumentu właścicielowi auta przy każdym przeglądzie jest obowiązkowe od 2015 roku w całej UE. W dokumencie tym widnieje przebieg pojazdu w momencie przeglądu. Tego rodzaju zaświadczenia powinien posiadać sprzedający samochód i dołączyć je do dokumentacji technicznej pojazdu.

Po piąte, płatne raporty VIN o historii pojazdu.

Sporządzają je prywatne firmy, mogące dotrzeć do informacji z różnych źródeł. W Polsce tego typu usługi świadczy m.in. firma AutoDNA (www.autodna.pl) czy Carfax (www.carfax.eu). Zlecając im sprawdzenie konkretnego samochodu trzeba się liczyć z pewnymi kosztami za wykonanie usługi.

Czy można sprzedać auto z cofniętym licznikiem?

Można, jednak o takiej sytuacji należy bezwzględnie poinformować za każdym razem potencjalnego kupca. W przeciwnym razie sprzedający popełnia przestępstwo oszustwa.

Czy można wrócić do faktycznego wskazania w przekręconym liczniku?

Nie. Pod żadnym pozorem nie wolno zmieniać wskazań licznika, także jeśli chodzi o powrót do prawidłowej wartości sprzed cofnięcia drogomierza. Nie stosując się do tych zasad popełniamy przestępstwo.

Co zrobić w sytuacji odkrycia po zakupie, że auto było kręcone?

Można oczywiście zgłosić przestępstwo do odpowiednich organów. Kupującemu nadal przysługuje prawo do roszczenia oparte o przepisy rękojmi przy sprzedaży. Podstawą dochodzenia roszczeń może być Ustawa z dnia 27 lipca 2002 r. o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej oraz o zmianie kodeksu cywilnego (Dz. U. z 2002 r. Nr 141, poz. 1176). Wówczas konsument może odstąpić od umowy lub żądać obniżenia ceny auta. Pamiętajmy, aby w umowie kupna/sprzedaży znalazło się zastrzeżenie ograniczające okres odpowiedzialności sprzedawcy nie mniej niż do roku.

Można się również powołać na art. 84 kodeksu cywilnego, który pozwala nowemu właścicielowi uchylić się od skutków prawnych zakupu pod wpływem błędu, o którym nie miał on pojęcia.

„Jeśli kupujący dowiedzie, że nie wiedział, że samochód ma skorygowany licznik, umowa może zostać unieważniona.”

Swoich praw najłatwiej jest dochodzić w przypadku samochodu kupionego w komisie. To komis odpowiada za wady ukryte samochodu. Przy zakupie samochodu z przekręconym licznikiem od osoby prywatnej, szansą na odzyskanie pieniędzy jest odpowiedzialność sprzedawcy na zasadach wynikających z kodeksu cywilnego o rękojmi za wady (art. 556-576 kc).